Astronomy Picture of the Day   [in Dutch]

Ontdek het heelal! (of: [in English])   Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht
met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

1 Oktober 2024

Porphyrion: de Langste Jets van Enig Zwart Gat

Credit animatie: Science Communication Lab voor Martijn Oei et al., Caltech

Uitleg: Hoe ver kunnen straalstromen vanuit zwarte gaten zich uitstrekken? Een nieuw record werd gevestigd met de recente ontdekking van een 23 miljoen lichtjaar lang paar van jets die tevoorschijn schoten vanuit een supermassief zwart gat dat miljarden jaren geleden actief was. De indrukwekkende jets, Porphyrion gedoopt (naar de koning van de giganten uit de oud-griekse mythologie), werden gecreëerd door een soort zwart gat dat doorgaans niet zulke lange straalstromen de ruimte in schiet — eentje die druk bezig is om invallend gas in straling om te zetten. De weergegeven animatie geeft een indruk van hoe het zou zijn om rond dit krachtige zwart gat te cirkelen. Porphyrion is weergegeven als een snelle stroom van energetische deeltjes, en de heldere gebieden botsen die deeltjes op omringend gas. De ontdekking werd gedaan in opnamen die werden gemaakt met de Keck en Mayall (DESI) sterrenwachten in zichtbaar licht, en met de LOFAR en de Giant Metrewave Radio Telescope op langere radiogolflengten. Het bestaan van deze jets toont aan dat zwarte gaten niet alleen hun thuisstelsels kunnen beïnvloeden, maar ook het omringende Heelal tot op grotere afstanden.