Astronomy Picture of the Day   [in Dutch]

Ontdek het heelal! (of: [in English])   Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht
met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

2 November 2021

Zie Uitleg. Door op de
   afbeelding te klikken laadt u de versie met de hoogst beschikbare
   resolutie.

SN Requiem: Een Supernova die Reeds Driemaal Verscheen

Credit: NASA, ESA, Hubble; Opnamen: S.A. Rodney (Univ. van South Carolina) et al.; Beeldbewerking: J. DePasquale (STScI)

Uitleg: We hebben deze zelfde supernova al drie maal gezien — maar wanneer verschijnt hij voor de vierde keer? Wanneer een verre ster als supernova ontploft, dan kunnen we hem als we geluk hebben doorgaans slechts eenmaal zien. In het geval van AT 2016jka (bijgenaamd "SN Requiem") bewees een vergelijking van opnamen gemaakt met behulp van de Hubble Ruimtetelescoop dat we hem reeds driemaal zagen, omdat de ontploffende ster toevalligerwijs precies is opgelijnd achter het centrum van een enorme cluster van melkwegstelsels (met de afgekorte aanduiding MACS J0138). Deze drie supernova-beeldjes zijn onderin de linker afbeelding uit 2016 omcirkeld. In de afbeelding rechts, die in 2019 werd vastgelegd, zijn de witte cirkeltjes leeg omdat alle drie de beeldjes van die enkele supernova toen reeds waren vervaagd. Computermodellen van de door de cluster gevormde zwaartekrachtslens voorspellen echter dat er een vierde beeldje van dezelfde supernova zal verschijnen in het bovenste, gele cirkeltje in de rechter afbeelding. Maar wanneer? De beste modellen voorspellen dat dit in 2037 zal gebeuren, maar dit jaartal heeft een onzekerheid van ongeveer plus of minus twee jaar als gevolg van onzekerheiden in de massaverdeling binnen de clusterlens en de precieze geschiedenis van opvlammen en vervagen van de sterexplosie. Door deze voorspellingen te verbeteren en door de cluster regelmatig in de gaten te houden kunnen aardlingen die over 16 jaar in leven zijn mogelijk dit vierde beeldje betrappen — en wellicht meer leren over zowel de cluster van melkwegstelsels als de supernova zelf.