Astronomy Picture of the Day   [in Dutch]

Ontdek het heelal! (of: [in English])   Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht
met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

4 January 2024

Zie Uitleg. Door op de
   afbeelding te klikken laadt u de versie met de hoogst beschikbare
   resolutie.

Zeta Oph: Wegloopster

Credit: NASA, JPL-Caltech, Spitzer Ruimtetelescoop

Uitleg: Alsof een schip zich door kosmische zeeën klieft, produceert de runaway ster (hoge snelheids- of wegloopster) ζ Ophiuchi een sierlijk gekromde boeggolf of boegschok in deze adembenemende infraroodafbeelding. In de kunstmatig gekleurde afbeelding spoedt de blauwig getinte ζ Oph, een ster die zo'n 20 maal massiever is dan onze Zon en die hier nabij het midden van het beeldveld zichtbaar is, zich met een snelheid van 24 km per seconde naar links. Zijn sterke sterwind loopt vooruit op de ster, waarbij de stoffige interstellaire materie wordt gecomprimeerd en verhit en tot een gebogen schokfront wordt gevormd. Maar wat zette deze ster in beweging? ζ Ophiuchi was waarschijnlijk ooit een lid van een dubbelstersysteem, waarin de begeleidende ster massiever was en daarom korter levend. Toen de begeleider als supernova ontplofte en op catastrofale wijze massa verloor, werd ζ Oph uit het systeem geslingerd. De ongeveer 460 lichtjaar verre ζ Oph is intrinsiek 65.000 maal helderder dan de Zon en zou één van de helderder sterren aan de hemel zijn als hij niet omringd werd door verduisterend stof. De afbeelding omspant circa 1,5° aan de hemel, oftewel 12 lichtjaar op de geschatte afstand van ζ Ophiuchi. In januari 2020 plaatste NASA de Spitzer Ruimtetelescoop gecontroleerd in safe mode, en bracht daarmee zijn 16 succesrijke jaren van studie van het Heelal op infrarode golflengten ten einde.