Astronomy Picture of the Day   [in Dutch]

Ontdek het heelal! (of: [in English])   Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht
met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

5 Februari 2022

Zie Uitleg. Door op de
   afbeelding te klikken laadt u de versie met de hoogst beschikbare
   resolutie.

Symbiotische Dubbelster R Acquarii

Credit: Röntgenstraling: NASA / CXC / SAO / R. Montez et al.; Zichtbaar licht: Opnamen – NASA / ESA / STScI,
BeeldbewerkingJudy Schmidt (CC BY-NC-SA)

Uitleg: De variabele ster R Aquarii is in werkelijkheid een wisselwerkend dubbelstersysteem: twee sterren die een nauwe symbiotische relatie lijken te hebben. Het systeem bevindt zich in het midden van deze composiet van opnamen vanuit de ruimte in zichtbaar licht en röntgenstraling, Op ongeveer 710 lichtjaar afstand bestaat het systeem uit een koele rode reus en een hete dichte witte dwerg die in banen rond hun gezamelijke massamiddelpunt draaien. Gewapend met slechts een verrekijker kunt u de helderheid van R Aquarii zien veranderen gedurende de loop van ongeveer een jaar. Het zichtbare licht van dit dubbelstersysteem wordt gedomineerd door de rode reus, welke zelf een lang-periodieke Mira-variabele ster is. Maar materie in de uitgestrekte buitenlagen van de koele reuzenster wordt door de zwaartekracht van de veel kleinere en veel dichtere witte dwerg naar zijn oppervlak getrokken, wat uiteindelijk leidt tot een thermonucleaire ontploffing waarbij materie de ruimte in wordt geslingerd. Sterrenkundigen hebben dergelijke uitbarstingen de laatste decennia waargenomen. Aanwijzingen voor veel oudere uitbarstingen zijn in deze spectaculare structuren zichtbaar (in rode en blauwe tinten), met afmetingen van bijna een lichtjaar, zoals deze werden waargenomen door de Hubble Ruimtetelescoop. Opnamen gemaakt met behulp van het Chandra Röntgenobservatorium (paarse tinten) tonen de röntgengloed van schokgolven die worden gecreëerd waar een jet die vanuit de witte dwerg tevoorschijn schiet omringend materiaal raakt.