![[NL]](GIF/apodnl.gif){kind=small}
Ontdek het
heelal! (of: ) Elke
dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de
aandacht gebracht
met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een
sterrenkundige.
13 Juni 2019
Uitleg: M 13 staat, heel bescheiden, bekend als de Grote Herculesbolhoop. Op zo'n 25000 lichtjaar afstand is het een enorme bal van sterren, waarin honderdduizenden sterren zijn samengepakt in een volume met een diameter van slechts 150 lichtjaar. De scherpe kleurenafbeelding van M 13 linksboven zal vertrouwd voorkomen voor menig met een telescoop gewapende astrofotograaf. Niettemin kan een kleur-magnitude-diagram (rechtsonder) van de sterren in M 13 op basis van dezelfde beeldgegevens een meer informatief beeld schetsen. Een dergelijk Hertzsprung-Russell-diagram (HR-diagram) toont de schijnbare helderheid van individuele clustersterren als functie van hun kleurindex. Die (B−R) kleurindex werd bepaald voor elke ster door hun helderheid (magnitude) gemeten door een rood filter af te trekken van hun helderheid gemeten door een blauw filter. Blauwe sterren zijn heet en rode sterren zijn koel, zodat een kleurindex van blauwer naar roder de relatieve temperatuur van sterren volgt van links (heet) naar rechts (koel). In het HR-diagram van M 13 vallen de sterren in duidelijk onderscheidbare groepen. De brede veeg die onderin van rechts van het midden schuin naar het midden loopt is de hoofdreeks van de cluster. Een scherpe bocht naar de rechter bovenhoek volgt de rode reuzen- en superreuzentak, terwijl de blauwe reuzen links bovenin samenscholen. Omdat ze vrijwel tegelijkertijd werden gevormd, volgden de sterren in M 13 aanvankelijk alle de hoofdreeks, met massieve sterren links en sterren met lagere massa's rechts onderin. In de loop der tijd evolueerden de hogere-massa sterren van deze hoofdreeks vandaan naar rode, en vervolgens blauwe reuzen en verder. Om precies te zijn is de positie van het afbuigpunt (turn-off) van de hoofdreeks naar de rode reuzentak een indicatie voor de leeftijd van deze sterrenhoop: ongeveer 12 miljard jaar.
(of:
![[EN]](GIF/en_flag.gif){kind=small}
)
| Inzendingen
| Index
| Zoek
| Kalender
| RSS
| Sterrenkundige termen
| Onderwijs
| Meer over APOD
| Forum
| ▶
Auteurs & redacteuren:
Robert Nemiroff
(MTU) &
Jerry Bonnell (UMCP)
Nederlandse vertaling:
Rolf A. Jansen
(ASU)
Specific rights apply.
site visitors since 2015-08-26T02:00:00