Astronomy Picture of the Day

Ontdek het heelal! (or: ) Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

30 December 2004

M 81 en M 82: Een Volledig GALEX Beeldveld
Credit: GALEX Team, Caltech, NASA

Uitleg: Het intrigerende melkwegstelselpaar M 81 en M 82 stelen de show in dit volledige beeldveld van het rond de Aarde draaiende GALEX ruimte-observatorium. GALEX, de Galaxy Evolution Explorer, brengt het heelal in kaart in ultraviolet licht — golflengten waarop men stervorming en evolutie van melkwegstelsels door het Heelal kan volgen. Onder in beeld pronkt het magnifieke spiraalstelsel M 81, vergelijkbaar in afmeting met onze eigen Melkweg, met jonge sterren langs zijn windende spiraalarmen. Met leeftijden van minder dan 100 miljoen jaar zijn de jonge sterren blauwgetint in deze kunstmatiggekleurde GALEX afbeelding, en goed te onderscheiden van de oudere, gelig getinte sterren in de centrale delen en kern van dit stelsel. Maar boven in beeld toont het turbulente, onregelmatige stelsel M 82 het resultaat van extreme stellaire geboorte- en sterftecijfers. Supernovae, de explosies waarmee massieve sterren hun laatste adem uitblazen, dragen bij aan een gewelddadige wind van materie die uit de centrale delen van M 82 blaast. Het opvallende paar, bestaand uit een onregelmatig en een spiraalvormig melkwegstelsel, bevindt zich op slechts zo'n 10 miljoen lichtjaar afstand in het noordelijke sterrenbeeld Ursa Maior (Grote Beer).