Astronomy Picture of the Day

Ontdek het heelal! (of: ) Elke dag wordt een andere afbeelding of foto van ons fascinerende heelal onder de aandacht gebracht met een bijbehorende korte uitleg geschreven door een sterrenkundige.

22 December 2005

Het Andromeda Eilanduniversum
Credit & Copyright: Robert Gendler

Uitleg: Het verste object dat makkelijk met het blote oog te zien is, is M 31, het grote Andromedastelsel dat zo'n twee miljoen lichtjaar van ons vandaan staat. Maar zonder een telescoop ziet zelfs een immens spiraalstelsel — met een diameter van meer dan 200.000 lichtjaar — er als niet meer dan een zwakke nevelige wolk in het sterrenbeeld Andromeda uit. Daarentegen zijn een heldere gele kern, donkere windende stoflanen, en prachtige blauwe spiraalarmen en sterclusters vastgelegd in dit verbijsterende digitale mosaïek dat verkregen werd met behulp van een telescoop en waarvan de totale belichtingstijd meer dan 90 uur bedraagt. Hoewel zelfs mensen die maar zo nu en dan een blik op de hemel werpen hedentendage geïnspireerd worden door de wetenschap dat er vele verre melkwegstelsels zoals M 31 zijn, was dit fundamentele concept onder sterrenkundigen slechts 80 jaar geleden nog onderwerp van hevig debat. Waren deze "spiraalnevels" slechts verre onderdelen van ons eigen Melkwegstelsel, of waren het "eilanduniversa" — systemen van sterren op veel grotere afstand en elk vergelijkbaar met de Melkweg zelf. Deze vraag stond centraal tijdens het beroemde debat tussen Shapley en Curtis dat in 1920 werd gehouden, en waarvan de uitslag eind jaren '20 bekend werd dankzij waarnemingen van M 31 waaruit bleek dat Andromeda een eilanduniversum was.